Analyseer en reflecteer

Gebruik je verstand

Slimmer ondermijning aanpakken

Veel organisaties werken aan het ondermijningsvraagstuk. Zij willen zaken aanpakken die het staatsbestel ontwrichten zoals het maken van winst uit illegale handel, witwassen van geld en de handel van illegale drugs. In Nederland heeft het boekje De Achterkant van Nederland van Tops en Tromp, de overheid wakker geschud en duiding gegeven aan wat er buiten het normale gezichtsveld gebeurd. Het fenomeen "ondermijning" is bekend en woekert door, we doen veel maar het is dweilen met de kraan open. We laten rapporten schrijven over de kraan en blijven dweilen op conventionele wijze. Het moet anders maar we weten eigenlijk niet hoe. We roepen steeds dat we te weinig actieve handen en voeten hebben die kunnen optreden. Maar, we doen gewoon niet waar we goed in zijn, namelijk ons verstand gebruiken. We zijn een hoog ontwikkeld land en we slagen er niet in om met onze gezamenlijke kennis ondermijning aan te pakken. Het kennisniveau van de bestrijders van ondermijning moet omhoog door het delen van die kennis! We dienen samen slimmer te worden om de juiste strategische en tactische beslissingen te maken om de strijd te winnen.

Duurzaamheid

Welzijn-continuïteit-management

We spreken vaak over het bevorderen van de duurzaamheid en dan wordt als eerste gedacht aan het verbeteren van het milieu. Eigenlijk kunnen we beter duurzaamheid definiëren als het managen van de continuïteit van welzijn. Dan verengen we een duurzaam bestaan niet meer alleen in klimaat- en milieu termen, alsook over het behoud en verbeteren van kwaliteiten die er reeds zijn. Daarbij is actieve bescherming / veiligheid van zeer groot belang. Veiligheid is een ondergeschoven kindje in het Nederlandse perspectief en dat mag niet zo zijn. Er zijn teveel "geldwolven" die op een of andere manier fysiek of digitaal de continuïteit van welzijn willen ontregelen. Mijn oproep is om het woord duurzaamheid te veranderen in welzijn-continuïteit-management om verder te kunnen denken dan alleen aan het milieu, alsook het beheer van ethische, legale, sociale en economische kwaliteiten voor onze samenleving.

Leunen op algoritmes

Het gevaar zit in de feiten

Op mijn 14de in de derde klas gymnasium werd ik uitgelachen door mijn leraar Latijn. Ik moest een tekst vertalen en kende niet alle Latijnse woorden en verzon daar iets anders voor. Zo ontstond er een heel ander verhaal dan wat Virgilius had geschreven. Het proces vertalen was goed uitgevoerd alleen de vertaling van de woordjes was niet goed. Algoritmiek is het proces van "als > dan" waarde toevoegend en meervoudig gebruikt. Het is een belangrijke verrijking binnen de kunstmatige intelligentie (AI), maar kan alleen functioneren als de grondwaarden objectief / feitelijk juist zijn. Het eeuwenoude studieproces van onderzoeken op basis van voorgaande onderzoeken is in principe ook een algoritmiek met dat verschil dat de basis proefondervindelijk goed is uitgevoerd. Op dit moment gebruiken we continu algoritmes en de vraag moet steeds meer gesteld worden op welke fundamentele objectieven deze zijn gebaseerd.

Veiligheidsgevoelsspriet

Abnormaliteiten veroorzaken onveiligheidsgevoel

De discussie over veilig en onveilig heb ik regelmatig gevoerd. Het veilig voelen wordt bepaald door de situatie of context waar je in verkeerd en wat binnen je normale verwachtingspatroon valt. Als er iets abnormaals gebeurt dan gaat ook je (on)veiligheidsgevoelsspriet werken. Voor een meer veilige leefomgeving dienen we daarom inventief en innovatief te focussen op:

1. Het zorgen dat abnormaliteiten niet voorkomen. Dit is vooral een design uitdaging, maak de openbare ruimte zo dat abnormaal gedrag ontmoedigd wordt. (Design out crime en defensieve blokkades);
2. Het snel detecteren en opvolgen van abnormaliteiten. Dit is een technologische uitdaging waarin sensoren samenwerken om abnormaliteiten of anomalieën snel te constateren (Datascience en Artificial Intelligence).

Handhaven of gastvrijheid

"Vrede begint met een glimlach" (moeder Theresa)

Orde en handhaving is een fikse uitdaging zeker in grote gemeenten. Stadstoezichthouders worden opgeleid en geüniformeerd. Toch zie je, vergeef me dat ik het zeg, vaak geüniformeerde stadstoezichthouders op een scooter in een niet passend uniform, waarmee ze geen respect oproepen. Het kan anders. Op festivals zijn veel mensen die door elkaar krioelen en toch zijn daar weinig orde problemen. Daar lopen hostesses, sfeerproevers en beveiligers rond en bij een conflict werken zij in die volgorde, pas als het echt nodig is komt de geüniformeerde beveiliger. Het meeste effect wordt behaald door de vriendelijke glimlach van de hostess en van de sfeerproever die de mensen gerust stellen met een uitgestoken hand in een faciliterende rol. Gemeenten ik roep op om te werken als op de festivals, verwelkom de mensen in je stad als een gastheer en ontmoet ze met een glimlach. Maak van je stadtoezichthouders gastheren en gastvrouwen. U zult het zien dat het werkt. Proeven hebben dat reeds uitgewezen. Het vergt lef maar het werkt echt!

Internet security

Wie is verantwoordelijk?

Onze genetwerkte samenleving is in gevaar door allerlei hackers die als dieven de normaliteit verstoren en door commerçanten die te pas en te onpas via internet je huis of je bedrijf binnendringen. Vraag is wat er gaat gebeuren met de kennis in de clouds en de internet of things (IOT) als alles nog verder verweven en aan elkaar geknoopt is. De eindgebruiker moet zich beschermen en investeren voor zijn veiligheid, net zoals voor de beveiliging van zijn huis of bedrijf. Dat wordt ook gedaan op onze snelwegen daar staan bordjes die aangeven wat wel en niet mag. Ik pleit ervoor dat degene die zorgen dat een bit of byte van A naar B gaat op hun verantwoordelijkheid worden aangesproken. Zij dienen niet alleen op betrouwbare snelheid afgerekend te worden, als ook op betrouwbaar verkeer, zij verzorgen de connectie, maar handhaven niet. Het wordt tijd dat dit gereguleerd wordt.

Politie afschaffen?

Deze wedstrijd kan de politie niet winnen

Ik ga niet in de vechtkooi staan met Rico Verhoeven, omdat ik weet dat ik dan klappen krijg. Nederland telt vele criminelen die een aanval plegen op onze veiligheid, misschien wel 1% van de bevolking dat zijn er dan 180 duizend. Johan Cruijff zei dat een aanvaller het beste gestopt kan worden door 2 verdedigers, dat betekent dat we eigenlijk 360 duizend verdedigers nodig hebben, en dan hebben we nog niet het spel gewonnen. Het hele politiekorps en het openbaar ministerie in Nederland telt ongeveer 100 duizend mensen. Dit is fiks minder, dus dan kun je ervan uitgaan dat we die wedstrijd zeker verliezen. De Chinese veldheer Sun-Tzu leerde ons: Begin pas aan een wedstrijd als je weet dat je hem kunt winnen. Dus de politie kan beter ophouden met deze wedstrijd. Maar wat dan? De politie heeft zichzelf in de nesten gewerkt door zich als veiligheidsregisseur op te stellen en uit te spreken dat ze machtig en sterk zijn, en daardoor hebben ze de inwoners passief gemaakt. Het wordt tijd in te zien dat deze wedstrijd zo niet te winnen is, de andere goedwillende Nederlanders (99% niet criminele) hebben ze hard nodig in de strijd tegen onveiligheid.

Geen melding ≠ veilig

Veiligheid niet meten aan onveiligheid

In het Algemeen Dagblad wordt al enige jaren aan gemeenten in Nederland een misdaadscore toegekend, uit cijfers ontvangen van de politie. Dat cijfer is een afgeleide van de meldingsbereidheid van inwoners in de gemeente. Een lage misdaadscore wil niet zeggen dat de gemeente veilig is, er zijn alleen minder meldingen gemaakt van bepaalde criminele feiten. In de diverse parallelle samenlevingen in Nederland is het zelfs niet mogelijk zaken te melden wegens sociale druk. Het is een veel belangrijkere uitdaging om veiligheid te gaan meten op veiligheidsitems. Maar wat zijn de te meten veiligheidsitems, is dat een bewustwordingsproces zoals bijvoorbeeld in de VS waar 'defense driving' aangeleerd wordt. De RiskFactories in Twente en Limburg zijn een goede voorbeelden van veiligheidsopvoeding in spelvorm. Het is een taak van iedere gemeente zich in te spannen voor een veilige omgeving en de daarbij horende bewustwordingsprocessen. Begin bij de kinderen.

Aanpak overlast

Placemaking

Handhaven is meestal niet het meest effectieve middel in het tegengaan van misdragingen van personen in bepaalde wijken. Belangrijk is het verwerven van informatie waarom deze personen dat doen. Dat kan aan de persoon zelf liggen het kan ook dat het welbevinden in de wijk in onbalans is. Uit een Amerikaans onderzoek is het "Place to Be" -model gebouwd, waarin beschreven wordt waarom mensen ergens wonen of waarom een plaats aantrekkelijk is om er naartoe te gaan. De beweegredenen zijn immaterieel. Het is daarom aan te raden probleemwijken op basis van dit model in kaart te brengen om te analyseren waar de onbalans is om deze vervolgens in balans te brengen. Dat laatste kan meestal via meerdere technieken zowel technologisch als sociaal.

Geld is geld

Wij zijn groot geworden met zwart geld

Hele generaties zijn groot geworden met wat we noemen 'zwart geld', inkomsten die niet bij de belastingdienst zijn opgegeven. Er werd veel bijgeklust in de avonduren en weekenden om wat extra inkomsten te hebben, voor een vakantie, een extra cadeau of een auto. Iedereen is vertrouwd met informeel (zwart) geld en hebben op een of andere manier daaraan profijt ontleend. Wij allen zijn dus medeplichtig aan het informeel geld circuit. Zo profiteren we onder andere van de prijzen bij winkels, waar prijzen mede laag blijven omdat daar veel met zwart geld gekocht wordt. In Coffeeshops wordt zelfs willens en wetens wit geld zwart gewassen. Er wordt becijferd dat ongeveer 40% van onze economie drijft op zwart / informeel geld. Zwart geld hoort bij onze maatschappij, we dienen alleen scherper te zijn op de wijze van generatie van dit informeel geld zeker wanneer dit gegenereerd wordt in criminele circuits. EN: Inkomsten uit het zwarte geld circuit kloppen niet, want door belasting te betalen zorgen we voor onze algehele welvaart.

Cyber opvoeding

Begin jong

Je leert je kind niet op zijn twintigste dat hij voor het oversteken eerst naar links moet kijken. Kinderen dienen al vroeg te leren hoe ze met alle ICT apparatuur horen om te gaan. Gevaren onderkennen, voorzichtigheid aanleren en weten hoe te handelen wanneer informatie gevraagd wordt. De cyberwereld praat over de lekkernij koekies (cookies) terwijl deze koekies echt veel problemen kunnen veroorzaken. De cybertech giganten als Facebook, Google en vele anderen proberen een eigen dimensie aan betrouwbaarheid aan te leren door te schrijven over transparantie en dat je daarom beter al je data aan hun kunt geven. Deze opvoeding is zeer gevaarlijk, maar wordt onvoldoende bewaakt waardoor kinderen slachtoffer worden van een waanbeeld van cyberveiligheid. Omdat opvoeders een generatiekloof met hun kinderen hebben als ook met cyberveiligheid pleit ik ervoor dat tieners les gaan geven in cyberveiligheid te beginnen aan kinderen van groep 3 van de basisschool. Tieners weten vaak beter wat wel en niet kan plus dat zij door het lesgeven ook meer bewust worden van de gevaren. Daarbij komt dat jonge kinderen meer aannemen van tieners als het over computer en gamen gaat.

Smarter governance

Overzicht - Inzicht - Draagvlak - Impact

Alles 'smarter' doen is verworden tot een toverwoord. Een smartere aanpak is veelal gericht op het verbeteren van het informatiemodel en de informatiestromen door intensiever gebruik en analyseren van data, verbinden in neurale netwerken en het toepassen van kunstmatige intelligentie. In de praktijk zien we dat de uitwerkingen van de smartere aanpak vooral inzicht geven op details en nauwelijks impact geven voor een 'smarter' governance. Wil je dit wel bereiken dan dien je de focus te leggen op het conceptueel model van de organisatie. Veel enthousiasme en energie wordt gestoken in smarter/slimmer werken maar het geheel blijkt vaak niet smarter. Leg daarom de nadruk op het conceptuele model in plaats op het informatiemodel.

Begrijpen ≠ Verstaan

Gemeenschappelijk taalgebruik

Voor het goed afwikkelen van incidenten is het noodzakelijk dat de verschillende hulpdiensten elkaar begrijpen. Een gemeenschappelijke taal waar gespecialiseerde woorden, beelden, verhoudingen en gebruiken begrepen worden. Bij het drielandenpunt in Vaals komen 4 talen en 3 verschillend georganiseerde hulpdiensten bijeen, daar is de afspraak dat ieder in zijn native taal spreekt omdat je daarin je het best kunt uitdrukken. Zij hebben ook een boekje met speciale incident gerelateerde woorden gemaakt, zo'n boekje is er ook in de meldkamer van de Sontbrug tussen Kopenhagen en Malmö. Maar het gaat ook over het kennen van elkaars organisaties. Na Katrina (2005) in de VS, is Homeland Security zich als eerste gaan focussen om alle hulpdiensten op een zelfde manier te organiseren en te identificeren. Een begrijpbare taal geeft een community gevoel die zich ook in beelden uit. Van High five, tot duim omhoog, van geen riem dragen bij de rappers (omdat gevangenen ook geen riem mogen dragen) tot de lintjes en de streepjes in het korps. De stad Tilburg heeft bijvoorbeeld eigen lettertekens voor sociale cohesie TilburgsAns.nl.
Het belang van taal is om elkaar te begrijpen niet om elkaar te verstaan.

Innovatieafdeling = doofpot

Verweef innovatie in je organisatie

Diverse organisaties weten niet goed om te gaan met innovatie, ze zien wel een aantal medewerkers die innovatief en anders denkend zijn. Om toch innovatie een plaats te geven wordt er een innovatieafdeling opgericht. Ofwel de innovatie wordt geparkeerd bij een aantal "vreemd denkende". Dit is de doodsteek voor innovaties in organisaties. Innovatie hoort in de genen van de organisatie te zitten, de mentaliteit van ruimte geven en minimaal 10% van je budget besteden om iedereen binnen en buiten je organisatie mee te nemen. Weet dat jij, directeur/manager, zelf mogelijk het grootse obstakel bent voor innovatie, haal buiten binnen, experimenteer, leer, schaal en volhard!

Kluitjesvoetbal

We hollen achter elkaar aan

Misschien word ik wat kritischer bij het ouder worden, maar ik zie dat we in heel veel zaken reageren op mediaberichten en op niet goed onderzochte aannames. We richten onze pijlen en iedereen hobbelt er achteraan. Denk bijvoorbeeld aan "ondermijning". Als kippen zonder kop vliegen we op het onderwerp met diverse zelfbenoemde experts. Consultants krijgen vrij spel en brengen extra ruis met allerlei bijzaken. In kluitjes zoals amateurs op het voetbalveld worden allerlei plannen en acties gebroed en daar zonder gêne zelf waardes aan toegekend. Goede vraagarticulatie, ken je tegenstander, strategie en tactiek zijn beginwaarden om succesvol te kunnen opereren! Soms vraag ik me af welke drijfveren hier achter zitten, want op deze manier blijven we in de strijd tegen ondermijning alleen maar kruimels pakken en blijven de grote activiteiten ongemoeid.

Bolletjes en lijntjes

Meer focus op de lijnen

Grote doelstellingen worden door organisaties opgenomen en in projecten en thema's aangepakt. In en rondom deze projecten wordt hard gewerkt en met veel enthousiasme alsook bemerk ik dat elk project met de benoemde thema's eigen waarden en normen gaat vaststellen. Hierdoor gaan de projecten verder divergeren en worden autonomer. Ik zie deze projecten vaak als bolletjes wol. Het behalen van grote doelstellingen gaat in wezen over het breiwerk met deze bolletjes. In praktijk zien we dat de verbindingslijnen tussen de projecten (bolletjes) zeer dun worden, men weet wel wat het project doet maar uitwisseling van de content is minimaal. De winst zit juist in uitwisseling van de content en in de context van die content. Breng focus op de lijnen tussen de bolletjes, maak de lijntjes dikker, convergeer, ga breien en kom tot een gezamenlijke agenda!

Einde hark-management

Het ecosysteem vormt leidraad

Organisaties structureren als een hark werkt efficiëntie, effectiviteit en innovatie tegen. Harktanden verworden tot koninkrijkjes met gedetailleerde doelstellingen en verantwoordingen naar de verticale lijn en aan de steel worden de resultaten verzameld. Het samenspel tussen de harktanden is cruciaal, maar de gezamenlijke verantwoording voor de algehele organisatie doelen is er niet. Het ecosysteem van de organisatie en waarom deze is opgezet dient leidend te worden. De interactie binnen dat ecosysteem zorgt voor meer verantwoordelijkheid, grotere besluitvaardigheid en geeft meer betekenis aan taakstellingen voor het bereiken van de strategisch gestelde doelen. Tactisch inrichten van de organisatie op basis van het "waarom" is en blijkt essentieel.

Curating

Wat is waar?

In 2013 heb ik voor het blad Idee een artikel geschreven over curating Wat is waar? (waarheidsvinding). Op internet staat veel niet op waarheid gecontroleerde informatie (Fake news). De conservator (curator) van een museum stapelt bewijzen met analyses van gekwalificeerde onderzoekers en brengt subjectieve en objectieve informatie bij elkaar. Hij schrijft niets over emotie, schoonheid of kunstigheid van een schilderij, maar wel van kunstnijverheid, tijdsrelatie en het reliëf van omstandigheden bij de totstandkoming. Curating van informatie is zoeken naar waarheden zowel subjectief als objectief, zoals een PhD-proefschrift onderbouwd wordt met andere PhD-onderzoeken. Wikipedia heeft zelf een zelfreinigend vermogen ingebouwd met expertises op vrijwillige basis. Waarheidsvinding wordt gefundeerd uit diverse bronnen en is een stapeling van bewijsvoeringen. Zie ook een artikel uit 2018 in The New Atlantis: Why data is never raw. Hier ligt een uitdaging voor de informatie aanbieder dus ook voor de overheid met betrekking tot veiligheid. De overheid dient een deel van de waarheidsrol op zich te nemen en leren dat "objectieve" informatie eigenlijk niet bestaat, maar de informatie wordt objectiever door subjectieve beïnvloeding. De ontvanger neemt geen genoegen meer met een keurmerk.

Planning assumptions

Veiligheid baseren op aannames is risicovol

Er gaat veel mis omdat bepaalde zaken niet aan verwachtingen voldoen of dat de aannames niet klopten. Menig incident en ramp had voorkomen of beter beheerst kunnen worden als er meer controle geweest was op veronderstellingen ofwel niet kwalitatief onderzochte waarheden. De volgende 5 stappen kunnen helpen om desastreuze verrassingen te voorkomen:

1. Identificeer - maak een lijst van belangrijke aannames;
2. Prioriteer - rangschik deze lijst op impact voor de veiligheid;
3. Meet - bepaal de samenhang en de kritische waarde van de aanname;
4. Audit - probeer te testen om meer kennis te hebben van eventualiteiten;
5. Back-up - zorg voor een plan B.

Verkeerde aannames kunnen zorgen dat een incident uitgroeit tot een ramp met desastreuze domino effecten.

(ham)burgerparticipatie

Burgerparticipatie = Onwetende participatie

Ik erger me al jaren aan het gebruik van de aanduiding burgerparticipatie. Geweldig dat we Nederlandse burger zijn, goede voorzieningen en een goed democratisch bestel, het is een voorrecht. Veel mensen die bij de overheid werken benoemen de inwoners van Nederland "burgers" en daar lijken ze mee "onwetenden" te bedoelen. Ze praten over burgerparticipatie en bedoelen daarmee het participeren van leken. Overheidsmedewerkers zijn in die context meer burger (leek) dan ambtenaar, en dienen te onderkennen dat er ontzettend veel burgers zijn die heel veel weten. In de participerende samenleving zijn we allemaal gelijk, alleen divergeren we functioneel en intellectueel. Hierdoor ontstaan verschillende expertises die van elkaar veel kunnen leren. Op het gebied van veiligheid bijvoorbeeld zijn de inwoners expert, op het gebied van onveiligheid zijn politie, brandweer, stadstoezicht, beveiligingsdiensten expert. Ze kunnen samen veel bewerkstelligen als de expertises gewaardeerd en gerespecteerd worden.

Overtuig MKB-er

Binnendringen in prioriteiten

Op vele manieren proberen organisaties MKB-ers te overtuigen om ze te bewegen zaken aan te pakken die niet rechtstreeks met de missie van het bedrijf te maken hebben. Vooral op het gebied van veiligheid worden de ondernemers benaderd om beter op hun zaken te letten, bijvoorbeeld om weerbaarder te worden tegen criminaliteit, zoals kleine criminaliteit, ondermijning en cybercrime.
     Vraag is "Hoe dring je door tot de ondernemer?"
Mijn MKB ervaringen leren dat je ondernemers op twee manieren kunt beïnvloeden, n.l.:

1. als mens - via gezinsleden, familie, vrienden of via een beleving
2. als ondernemer - via accountant, bankier, verzekeraar, business netwerk of via een financieel voordeel.

Online betrouwbaarheid

We weten niet wat er met onze data gebeurd

We zijn voortdurend data aan het communiceren via apps met onze telefoon zonder precies te weten hoe met onze data wordt omgegaan. Wordt de privacy geborgd, is de data veilig opgeslagen, wordt de data geanalyseerd, gedeeld of gekoppeld met andere data bronnen? Er is geen keurmerk of vergelijkingstoezicht op integriteit en betrouwbaarheid. Onze keuze voor een app wordt bepaald door doel en gebruikersgemak. Het zou mooi zijn als we als gebruiker een keuze konden maken op een aantal zaken zoals bij Booking.com, Tweakers of Kieskeurig. Cyberveiligheid kan enorm gediend zijn als we hiervoor onze nek uitsteken en vergelijkingen en waarderingen van apps nu werkelijk op gaan zetten. Samen met onderwijsinstellingen en het SIDNfonds zijn we een benchmark van de trustability van Apps en IoT apparaten aan het opzetten.

Witte boorden

Rechtsstaat in onbalans

De definitie van criminaliteit is het doen van een misdaad. Wat is dan een misdaad? Eenvoudig is dat het stelen van een fiets misdadig is. Maar is het ontwijken van belasting, het fingeren van kosten, het maken van woekerwinsten op de grens van de wet ook misdadig? Veel slimme, vaak grote organisaties, zoeken de grenzen van de wet op om meer te verdienen en kapitaal veilig te stellen. Dit soort "witteboordencriminaliteit" wordt steeds minder aangepakt. Toch vallen ze op: De grote gebouwen van verzekeraars en banken, het vele vastgoed van zorginstellingen, de giga salarissen van directies. Deze manier van ondermijnende criminaliteit wordt gedoogd en alle aandacht gaat naar die armoedige fietsendief, want die kan zich niet zo goed verdedigen. De rechtstaat wordt in onbalans gebracht door een groep witte boorden!

Valley of death

De tegenslagen bij innovaties.

Het is me een aantal malen gelukt om een idee naar innovatie te brengen en daarna breed in gebruik te brengen. Maar dat is niet echt gemakkelijk. Je gaat praten over je idee en al vlug merk je enthousiasme bij anderen. Jij en anderen denken dat je goud in handen hebt, de wereld ligt aan je voeten. Maar daar moet in geïnvesteerd worden, en wie wil in jouw idee investeren en raak je dan je idee niet kwijt? Belangrijk is te gaan zoeken naar organisaties die voordeel hebben aan jouw innovatie of zoeken naar organisaties van wie je met jouw idee problemen oplost. Dat zijn de belangrijkste stakeholders die je mee dient nemen al vroeg in jouw traject. Want je komt de valley of death nog tegen. Dat is het moment wanneer je product markt klaar is en blijkt dat niet zoveel mensen of bedrijven je product willen kopen. Maak dan van je stakeholders ambassadeurs van jouw innovatie, zij hebben andere motieven die juist wel bij potentiële klanten aanslaan. Zie: innovatie model.

Vraagarticulatie

Geen goed antwoord zonder duidelijke vraag

In de voorbije jaren heb ik in samenwerking met anderen diverse Veiligheidsateliers georganiseerd en bemerk dat het duidelijk articuleren van de vraag een zeer moeilijke opgave is. Dit komt omdat de vraagsteller al vaker met het probleem of uitdaging bezig is en mogelijk al diverse keren binnenskamers met collega's gebrainstormd heeft. Duidelijk en tot de kern articuleren van de vraag is de halve oplossing. Ga eerst eens het fundament van je vraag benoemen of opschrijven; "Wat wil je nu echt bereiken?" Probeer dat in "Jip-en-Janneke taal" uit te leggen tegen een leek, die niets van je onderwerp weet. Je merkt dan zelf dat je de vraag beter gaat formuleren en meer tot de kern komt. Daarna kun je onder andere via workshops of een Veiligheidsatelier diverse experts van soms hele andere gebieden vragen om jouw vraagstuk op de proef te stellen. Je zult merken dat de andere invalshoeken die zij gebruiken je vraag verrijken. Daarna kan pas begonnen worden met antwoorden of oplossingen die precies kwalitatief en kwantitatief aanduiden in welke mate je vraag echt kan worden opgelost.

Boksen tegen de 'maars'

Veranderen is soms heel moeilijk

In mijn carrière heb ik diverse nieuwe uitvindingen ontwikkeld en had al heel vlug op allerlei tegenstand van de zogenaamde "but" mensen. Mensen die bij elke verandering denken 'maar', heb je hier aan gedacht dan zou dat wel eens kunnen ..." Om die tegenwerkende beterweters de mond te snoeren werk ik regelmatig samen met universiteiten en hogescholen. Laat studenten afstuderen op de 'maar'; vraag om zo te bewijzen dat die 'maar' niet steekhoudend is. Voorbeeld: In 2010 won ik een prijs met livestreaming video voor veiligheid. De "maar mensen" zeiden dat dit meer geweld zou uitlokken. Een masterstudent bewees met zijn onderzoek het tegendeel.
Een ander methode is het organiseren van ambassadeurs, meestal de eerste gebruikers, die het profijt in hun werk voelen en zien. Voorbeeld: Bij het invoeren van de belcomputer werd al vlug het 'Hennie Huisman' effect genoemd. Juist de eerste gebruikers, in die tijd brandweer Groningen, noemde mijn belcomputer de oplossing voor dit effect.

Kolomdenken = Fuikdenken

Je kunt veel leren van anderen.

Wanneer ik met mensen uit allerlei organisaties aan het filosoferen ben, wordt er regelmatig gesproken over "kolomdenken". Ik noem dat liever "fuikdenken". In een kolom heb je het gevoel dat je er voor of achter nog uit kunt, maar dat is een subjectieve beleving. De wereld, het bedrijf, de omgeving zorgt dat je op een bepaalde manier tegen een aantal zaken aan gaat kijken, je bemerkt dat vooral in organisaties met rangsystemen (zoals defensie, politie, brandweer). Mensen gaan denken dat ze vanuit hun kennis en ervaring de wijsheid in pacht hebben, maar die wijsheid is gekaderd en beïnvloed de reikwijdte van innoverend denken. Het innovatief denken voor het vinden van antwoorden op belangrijke zaken belandt in een fuik. Vissen die in een fuik zijn belend, komen er alleen uit als ze allemaal gelijktijdig terugzwemmen of als de visser de fuik openknipt. Ik hoop dat elke organisatie soms zo'n visser tegenkomt, waardoor echte innovatie mogelijk wordt.

Sociale innovatie is de sleutel

Implementeren van innovaties

Vele jaren hebben mijn medewerkers software applicaties gebouwd en geïnstalleerd. De eerste uitdaging is natuurlijk het goed omzetten van de eisen en wensen van de klant naar een bruikbaar systeem. De grootste uitdaging is echter de zorg dat de nieuwe technologie zo geïmplementeerd wordt dat de organisatie er beter van wordt. Al gauw bleek dat de technologische innovatie maar 1/4 van het werk was, belangrijker was de sociale innovatie. Dit noopte me om de OCTC methode te ontwikkelen. De methode om Technologie (goed werkend, gebruikersvriendelijk met goede data) het beste kan worden geïmplementeerd en worden ingebed. Daarbij dient in communicatie en sociale innovatie met vier hoofdzaken rekening moet houden:

1. Organisatie (management, middel-management en uitvoerend)
2. Cultuur (waarden, normen, drive)
3. Technologie (goed werkend, gebruikersvriendelijk)
4. Continuïteit (blijft het systeem, trainingen en updates)

Civiel Militaire Samenwerking

Gebruik Cynefin model als leidraad

In 2006 heeft een artikel van mijn hand in het officierenmagazine Carré gestaan over mijn visie van civiel militaire samenwerking. Er was in die tijd een fikse discussie over hoe, waar en wanneer een samenwerking tussen de hulpdiensten en defensie nodig was en hoe dat dan moest gaan gebeuren. Het Cynefin model geeft aan hoe een bepaalde ramp het beste kan worden beheerst. In Denemarken hebben ze om de preparatie op rampen te kunnen controleren bepaalde eisen gesteld, bijvoorbeeld in dit tijdsbestek moeten x aantal mensen zijn geëvacueerd. Hoewel elke ramp anders is, geeft dit wel een streef kengetal aan. Met dit soort kengetallen is het beter mogelijk om de inzet van defensie te plannen. Nadeel is nog steeds dat in ons land de hulpdiensten, gemeenten en defensie niet een uniforme afspraak hebben zoals in de VS en die ook afzonderlijk dagdagelijks zo wordt gebruikt.

Innovatief praktisch denken

Meer melk met een spreadsheet

In 1983 was ik leraar op een landbouwschool en gaf daar o.a. wis- en natuurkunde en informatica. Deze school had in die jaren een klaslokaal gekregen vol computers, maar er was nog geen lesstof. In de avonduren gaf ik daar informatiekunde aan boeren. Er was een dilemma, geeft de boer 3000 gulden uit voor een nieuwe computer of voor dubbel lucht op de tractor. Daarom ging ik op zoek naar de meerwaarde van een computer voor het boerenbedrijf en sprak met een boer die tot tweemaal toe een prijs had ontvangen voor het meeste melk uit een koe. Het bleek dat hij in een schrift bijhield wanneer en wat voor (kracht)voer hij moest geven aan de koe afhankelijk van de tijd in de lactatieperiode van de koe. Heb dat in een spreadsheet gebracht en een bestseller (binnen het landbouwonderwijs) geschreven "Hoe krijg je meer melk uit een koe met een spreadsheet".